هواساز چیست و چه کاربردی دارد؟
هواساز (Air Handling Unit) که به اختصار AHU نامیده میشود، یکی از مهمترین تجهیزات سیستمهای تهویه مطبوع است. همانطور که از نام آن پیداست، وظیفه اصلی این دستگاه، کنترل، تصفیه و تنظیم دمای هوا است.
در واقع، هواساز قلب تپنده سیستم تهویه مطبوع مرکزی محسوب میشود. این دستگاه، هوای تازه را از بیرون دریافت کرده، آن را تصفیه و به دمای مناسب میرساند و سپس از طریق کانالها، هوای مطبوع را به فضاهای داخلی میفرستد.
ساختار و اجزای داخلی هواساز
ساختار هواساز نسبتاً ساده اما کارآمد است. این دستگاه معمولاً از اجزای زیر تشکیل میشود:
• فیلتر هوا: برای حذف گرد و غبار و ذرات معلق
• فن دمنده (Blower): برای جابجایی و گردش هوا
• مبدل حرارتی (Coil): برای گرم یا سرد کردن هوا
• رطوبتساز (Humidifier): برای تنظیم رطوبت نسبی
• تابلوی برق و سیستم کنترل: جهت تنظیم خودکار دما، رطوبت و جریان هوا
کاربرد هواساز در تهویه مطبوع
هواساز صنعتی یا خانگی معمولاً بر روی پشتبام یا در فضای تاسیسات ساختمان نصب میشود. وظیفه آن تأمین هوای خنک در تابستان و هوای گرم در زمستان است.
برخلاف کولر گازی یا اسپلیتهای معمولی، هواسازها بهصورت سفارشی متناسب با نیاز هر ساختمان طراحی و ساخته میشوند.
به کمک تجهیزاتی مانند فیلتر، رطوبتساز و مبدل حرارتی، هواساز میتواند موارد زیر را کنترل کند:
• دمای هوا
• رطوبت محیط
• حجم و سرعت جریان هوا
• تمیزی و کیفیت هوا
عملکرد هواساز در سیستم تهویه مطبوع مرکزی
برای درک بهتر عملکرد هواساز، باید ابتدا با مفهوم تهویه مطبوع مرکزی آشنا شویم.
در سیستم تهویه مطبوع مرکزی، یک منبع گرمایی یا سرمایی (مثل چیلر یا بویلر) در مرکز ساختمان نصب میشود. این منبع، آب سرد یا گرم را تولید میکند و آن را به (AHU) ارسال مینماید. سپس هواساز با استفاده از این آب، هوای ورودی را خنک یا گرم کرده و از طریق کانالها به اتاقها میفرستد.
این سیستم بیشتر در ساختمانهای بزرگ مانند مرکز خریدها، بیمارستانها، هتلها، سینماها و مراکز داده استفاده میشود؛ جایی که کیفیت و تهویه هوا بسیار حیاتی است.
مزایای استفاده از هواساز
استفاده از دستگاه مزایای زیادی دارد، از جمله:
1. راندمان بالا و صرفهجویی در انرژی
2. قابلیت نصب متمرکز در فضای بیرونی (مثلاً روی پشتبام)
3. تعمیر و نگهداری آسانتر نسبت به سیستمهای مستقل
4. قابلیت هوشمندسازی و کنترل خودکار از طریق تابلو برق
5. کاربرد در تمام فصول سال (سرمایش و گرمایش)
6. قیمت مناسب نسبت به کارایی بالا
تفاوت بین هواساز و تهویه مطبوع معمولی
تفاوت اصلی بین هواساز و دستگاه تهویه مطبوع معمولی در نحوه تولید و توزیع هواست:
ویژگی هواساز تهویه مطبوع معمولی
محل تولید هوا در یک نقطه مرکزی در هر اتاق بهصورت جداگانه
نوع هوا ترکیب هوای تازه و بازگشتی معمولاً فقط هوای داخل اتاق
توزیع هوا از طریق کانالها به تمام فضاها در همان محیط نصبشده
مقیاس کاربرد ساختمانهای بزرگ فضاهای کوچک یا خانگی
تفاوت بین هواساز و فن کویل
اگرچه هر دو دستگاه برای سرمایش و گرمایش استفاده میشوند، اما عملکردشان متفاوت است:
• هواساز: برای تهویه و تنظیم هوای کل ساختمان استفاده میشود.
• فن کویل: برای کنترل دمای یک اتاق یا فضای مشخص به کار میرود.
در سیستم فن کویل، آب گرم یا سرد از منبع مرکزی به فن کویلها منتقل میشود تا هوای اتاق را خنک یا گرم کنند.
اما در سیستم هواساز، هوای تازه و تصفیهشده از بیرون وارد شده و پس از تنظیم دما و رطوبت، به کل ساختمان پخش میشود.
نگهداری و سرویس دستگاه هواساز
برای افزایش عمر مفید و کارایی آن، سرویس دورهای منظم ضروری است. عملیات نگهداری شامل موارد زیر است:
• تمیز کردن یا تعویض فیلترها (در فصول مختلف)
• شستوشوی فن دمنده با مواد ضدعفونیکننده
• پاکسازی رطوبتساز از رسوبات و کلر
• تمیز کردن مبدل حرارتی برای جلوگیری از رشد قارچ
بهترین زمان برای سرویس هواساز، اوایل بهار یا پاییز است، زمانی که دستگاه در حالت خنثی کار میکند.
محل نصب دستگاه هواساز
هواسازها در ساختمانهای مختلف نصب میشوند، از جمله:
• کارخانجات و واحدهای صنعتی
• مراکز تجاری و اداری
• هتلها و مراکز تفریحی
• بیمارستانها
• مراکز داده (Data Center)
خانههای بزرگ
محل نصب میتواند:
• روی پشتبام،
• در اتاق تاسیسات مرکزی،
• یا در اتاق AHU داخلی باشد.
در محیطهایی که گازهای قابل احتراق وجود دارد (مثل کارگاههای صنعتی)، از هواسازهای ضدانفجار استفاده میشود تا ایمنی کامل فراهم شود.
جمعبندی
هواساز یکی از کلیدیترین اجزای سیستم تهویه مطبوع است که وظیفه آن تأمین هوای سالم، مطبوع و با دمای مناسب برای فضاهای داخلی است.
با انتخاب و نگهداری صحیح هواساز، میتوان علاوه بر بهبود کیفیت هوای محیط، مصرف انرژی را کاهش و آسایش حرارتی ساختمان را تضمین کرد.
بدون دیدگاه